åìñë éëãøî

à"ñùú äðùá äðù

:øîàîä ïëåú äîã÷ä .íéðáåàîä ìù úåéìâúä íò úéãåäéä äô÷ùää úåããåîúä .à .äéöåìåáàä úééøåàéú íò úåããåîúää .á .éáéè÷àåéãøä êåøàéúä úåèéù íò úåããåîúää .â .áúëä úàöîä êåøàéúá äéâåìåàëøàäå ì"æç éøáã ïéá äìá÷ä .ã .éøåèñéäøôä íãàä éáâì äéâåìåàëøàäå ì"æç éøáã ïéá äìá÷ä .ä .øáã óåñ .å .ïúðáäì íéëøãäå ,òãîä úåãîò ïéáì ì"æç éô ìò íìåòä ìéâ ïéá äøéúñä :úéöîú .éøåèñéäøôä íãàä ,äéâåìåàëøà ,íéðáåàî ,íìåòä úàéøá :çúôî úåìéî

äîã÷ä ãéæîá ïéá ,ïåöøá ïéá ñðåàá ïéá - äîéîúä åúðåîàá íé÷ãñ åòáéðù øåãá íåéä íééç åðçðà øæâîá íéøâåñî àì íä íà ,äéôåñåìéôá åà ä÷éèéìåôá ,òãîá íé÷ñåòù íéùðàì .ââåùá ïéáå éúù ïéá úåööåøúä ìù äéòá ùé ,íúåà ááåñäî íéîìòúî íðéàå íäìù íöîåöîä úåçîúää .úåãëìúî ïðéà úåáåø÷ íéúòìù - úéòåö÷îå úéùéà - íìåò úåô÷ùä ïëéä àåöîì åðúìåëéá .íåçú ìëá òãîå äøåú ïéá íéøùâä úà àåöîì ,íééúã íéðòãîë ,åðéãé÷ôúî íéàùåð ìò ççåùìå àåáì åðéìò .úåáåùçä úåéòãîä úåô÷ùää ì"æç éøáãáå úéçöðä åðúøåúá úåæåîø ùéå äôå÷æ åðúîå÷ùë ,úéøá éðá íðéàùå úéøá éðá ,íéðéîàî íðéàùå íéðéîàî ,íéúéîò íò äìà .äëìäì ïðéà úåð÷ñîäù ïáåîëå éèøåàéú àåä ïàë ïåéãä .úåá÷åð úåìàùì óà úåîìåä úåáåùú åðéãéá ìò úåô÷ùäá ìåãâä íéðùä øòô ìò ùãç øùâ úåðáìå äøö÷ úéøåèñéä äøé÷ñ àéáäì øîàîä úøèî úà ãçàì óàå ,êëî úåòáåðù úåòãá ìãáää úà íöîöì ,íéôìà úåàî ìåî íéôìà - íãàä ìéâ úà úàæ íò ãçéå úåòãä éúù ïéá úåéáèå÷ä úà ùéçîäì éãë .äæ øòôî úåòáåðä úåðåùä úåô÷ùää ìò úçàä ,úøå÷éá ìù úåàáåî éúù àéáà ,ããåáä éðøãåîä íãàä ìù åéúåô÷ùäá úåéá÷òä øñåç :ïéîàîä éãåäéä ìù åëøã ìò äéðùäå ïéîàî åðéàù íãàä ìù åúô÷ùä

ìù äìåò úà åéìòî ÷øôù ,åððîæ ïá íãàäù äãéçéä àéä òáèä úåé÷åçá äðåîàä .à åúèìùäá óà ,÷ãöä ìù åðåèìùá ,'ä úåàéöîá ,ìåëá ÷ôñ ìéèî àåä .äá ÷éæçî ,úãä úøàùð ,ùàî ìöåî ãåàë êà .ìåëá ,ìåëá ,àáä íìåòá ,ùðåòå øëùá ,äéøåèñéää êùîá .(5 'îò ,ä"ùú ,ïîâøá) åá ÷ô÷ôì ïéàù äðåîà ø÷éòë òáèä ìù åúåé÷åç

íéëåáð åà íéùåá íéîéåñî íééñëåãåúøåà íéðòãî éë äàøð úåèåùô íéìéîá .á úàéøá ïåâë ,äøåúä ìù úåéñéñá úåúîàá íúå÷áã ìò éåìâ ïôåàá øéäöäì íäéìòùë òåðëù øñåç ïéá íéìùäì íäéãéá äìåò ãöéë ,øéùé ïôåàá íéúìàù øùàë ...äåçå íãà ;åéôì âäåðå åá ïéîàî ,ïéîàî éãåäéù äî ìë ïéáì ,úåéñéñá äøåú úåúîàá éîöò ïäì êééùä ìëå äìéôúå äøåúù ïôåàá íîåé úà ÷ìçì åçéìöä éë íúáåùú äúééä ììë ïéà .úãøôð äéøåâè÷ì êééù ,íé÷ñåò íä åá òãîä åìéàå ;úçà äéøåâè÷ íéååäî ìëá øéäöî éãåäé øùàë .úîàä ïçáîá úãîåò äðéà ,åæ ïéòî äãîò éë òåá÷ì êøåö íåéä ìë éáâì øåîà øáãä éë øåøá éøä ,"åãáìî ãåò ïéà íéäì-àä àåä 'ä éë" :íåé .(42 'îò ,î"ùú ,ïåñøåàéðù áøä) ãáìá åðîî íé÷ìç éáâì àìå ,åìåë

ìéâ ìò úéðøåúä äô÷ùää ïéáì úéòãîä äáéùçä ïéá ìãáää úà íöîöéù øùâ ïàë úåðáì äñðð ,øåîàë äéúåðåøúôå äéèáì ìù úéøåèñéä äøé÷ñ àéä øùâä úåãåñé úà úåðáì äáåèä êøãäù äàøð .íãàä éë ,íãàä ìéâ ìù àùåðá úéòãîä äô÷ùää ïéáì úéãåäéä äô÷ùää ïéá íéðùä úáø úåããåîúää ìù äøé÷ñá .úøçà úéååæî íòô ìëá úåìàùä úåìåò úåùãçúîä úåéòãîä úåéøåàéúä úåá÷òá úåçúôúäá íéãçà íéáìùì úåáåâúë ,íéáåùç íéðáø ìù úåô÷ùä åæ øçà åæ úåàáåî úéøåèñéää .úéòãîä äáéùçä íéðáåàîä ìù úåéìâúä íò úéãåäéä äô÷ùää úåããåîúä .à úåéôöúì úéúøå÷éá äùéâ úììåëä ,ñðñðøä úôå÷ú æàî úéòãîä äáéùçä ìù äúåùáâúä ,ìùîì .úåìáå÷î íìåò úåñéôú ìò úåìàù úâöäì äàéáä ,íééåñéðá éá÷ò ùåîéùå ïùåøéôìå - íéðáåàî íâå íééç ,íéùãç íééç-éìòáå íéçîö ìù íéðéî éôìà åìâúä øùàë ,è"é-ç"éä úåàîá úåîã÷å íìåòä úåîã÷ ìù äéòáä äøøåòúä - íéøåàæåðéãå úåúåîî ïåâë ,íåéä íééç àìù äìàë ìù äðîæá éçù, (Cuvier ) äéååé÷ äéä íééâåìåéáä íéùåãéçä úöôäá úéæëøî úåîã .íãàä - äùéãçä äéâåìåèðåàìàôä úà ãñéé óñåðáå ,åøåãá íéâåìåàåæä ìåãâì áùçðå úéúôøöä äëôäîä úåãìåúá úåîéåñî úåôå÷úáù øøáúð íééâåìåèðåàìàôä åéø÷çîî .íéðáåàî íéøåöéá ÷ñåòù òãîä øåæàá åéçù íéøåöéä .úåìåãâ úåôåøèñè÷ì åñçåéù ,éçäå çîåöä ìëá íééãåñé íééåðéù íéøëéð õøàä øúåé .åòâôð àìù íéøåæàî íééç-éìòáå íéçîö éãé ìò íîåùä øåæàä ñìëåà ïëî øçàìå ,åãçëð òâôðù úåøæåç úåàéøáë íéùãçä íéøåöéä úòôåä úà ,åæ äòãá å÷éæçäù ,íéøçà íéø÷åç åøéáñä øçåàî íìåòäù - ùãå÷ä éáúë ìò äññáúäù äòãä úà äúçãù ,úéâåìåðåøëä äëôäîä äàá ,óñåðá .úåðùðå ìò úåòéãéä êëì åàéáä .íéðù éðåéìéî óà åà ,íéôìà úåøùò ìù äòã äöîéàå ,íéðù éôìà ÷ø íéé÷ úåøåö ïéáì úå÷éúòä íéðáåàîä úåøåö ïéá íéâéìôîä íééåðéùì ùåøãä ïîæä ìò úåøòùäå íéðáåàîä úéðéñäå úéãåää ,úéñøôä - çøæîä úåéåáøú ìù úåòôùäî íâ äòáð åæ äëôäî .åðéîé ìù íééçä ñåôúì úåìéâø åéä åììä úåéåáøúä ìë .äìà úåöøà íò êùîúîä òâîä úåá÷òá áøòîì åøãçù .íéîéä éøáã ìùå õøàä úåãìåú ìù øúåé äáøä úåëåøà úåôå÷ú ãåàî çúôúä ,ôå÷ñåø÷éîä çåúéôá øæòðù - øáåòä úåçúôúäá ÷ñåòä - äéâåìåéøáîàä òãî ,ãåòå äéöîøåôäøôä úøåú ìù äéããöî ïéá ç"éä äàîá äöøôù äìåãâ ú÷åìçîì úåãåä à÷ååã ãåàî ïè÷ ÷øå åé÷ìç ìëá ïëåî øáã ìù ìåãéâ àìà äðéà øáåòä úåçúôúäù - (preformation) ìò øáåòäù ,(åèñéøà íäéðéáå) (epigenesis) äæðâéôàä úøåúá íéìâåãä ïéáì, (animalculum ) åúìéçúá úà ,ïëà .úåáëù úøåö ïúøåöù ,úåèåùô úåøåè÷åøèñî çúôúî íéììëåùîäå íéëáåñîä åéøáéà von Baer (.K.E) øá ïåô øåøáå éôåñ ïôåàá øéãâä äîøãåæîå äîøãåñ÷à ,äîøãåãðà - úåéøáåòä úåáëùä ùåìù äøéöéä øùåë ïëå ,úéøáåòä úåçúôúää ,òøæä éàú ìù íééåìéâä úåá÷òá .1827 úðùá ÷ø ,ìéá÷îá .÷åæéç ìáé÷å úéèðâåìéôä úåçúôúää ìù òãîä ññáúä ,åîöò íæéðâøåàá íåìâä íåöòä úåðåùä íééçä úåøåö ïéá äãøôääù äøëäì äååùî äéîåèðàáå äååùî äéâåìåôøåîá ÷åñéòä àéáä úéùàøá éøåöéë úåîéé÷ä íééçä úåøåö ìë úééàø - äìéçúá åáùçù åîë äøåøá äë äðéà .(úåçúôúä ;äéâåìåéøáîà íéëøò ,úéøáòä äéãôåì÷éöðàä) íðéá úøùâîäå åðîæ ìù äéøåèñéäéøôäå äéâåìåàéâä ,äéâåìåéáä éùåãéç úà úöîàîä úæòåð äô÷ùä àùðù äùøãá 'ìàøùé úøàôú' äðùîä ùåøéô ìòá ,õéùôéì ìàøùé áøä àéáî úéðøåúä äùéâä ïéáì :íéãçà íéòè÷ ïìäì .'øòéôå÷' - åîùá äéååé÷ úà äá èèöî óàå 1842 úðùá

à÷ååã åðééä ,äâéâçã â"ôøë ,øåçàì äî íéðô äî ìåàùì åðì øåñàù éô ìò óàå" úåðåìçäá ÷ø õéöðå äìòð åðçðà ìáà .ì"æç åðì åùøåäù äîî äàìäì øúåé ìëúñäì úåéàø àéáðå ,ùéà éôî ùéà åðì øñîðù éôë åðéúåáø åðì åçúôù íéîåèàå íéôå÷ù éø÷åç) íééòáèä éøáãî íâ ,íéúåù åðà íäéîéî øùà íéùåã÷ä íäéøáã ìò úå÷æç ...÷ãöå úîà íäéøáã ìë éëå ,íá øáéã íé÷åìà çåø éë ,ïúð úåøåäì (òáèä éòãî :äáø úéùàøáá ïðéøîàã .[ïééðî ø÷åáå áøò ,íìåòá ùîù ïééãò äéä àìù øçàî éëå ,äù÷ã] 'ø÷åá éäéå áøò éäéå' êåøá ùåã÷ä äéäù ãîìî ,'åëå äæì íãå÷î íéðîæ øãñ äéäù ïàëî :äåáà éáø øîà ïééðä àì ïéãå éì ïééðä ïéã :øîàå ïáéøçîå úåîìåò äðåá ,ïáéøçîå úåîìåò äðåá àåä íìòð ãåñ ééçá åðáø åðì äìéâ ,ïééðòä ìë ìò úéìåâò äô÷ùäå äèáä åðì øåñîì éãëå ...éì ìò æåîøé äæã .(é-ç,äë) 'åâå 'äì úáù õøàä äúáùå' ÷åñôá ,øäá úùøôá íéìáå÷îä íùá è"î ãçé íäù ,ìáåéáù úåèéîù 'æ ãâðë ,íéîòô 'æ áøçðå äðáð íìåòä äéäéù ,àìôð ãåñ éôì àåäù ,úéòéáøä äô÷äá úòë åðçðàù íäì øñîðù ,åéàøéì 'ä ãåñå .äðù íéôìà ...íìåòáù úåøåàîä ä"á÷ä ãéîòä åáù éòéáø íåé ãâðë ì"ðä úéùàøá éîé úùù øãñ ïåùìá ïòèéîãààøô íéàø÷ðù íåã÷ä íìåòá íãà éðáä ïúåàù äàøð éúòã úåéðò éôìå ïä ïä éååùëòä ïåùàøä íãà úàéøá íãå÷ íìåòá åéäù íãà éðáä øîåì äöåø ,æðëùà úàéøá íãå÷ íéàøáð åéäù (ã"éø ,â"éñ) äâéâçå (á,çô) úáùá åøëæðù úåøåã (974) ã"ò÷úúä ".(á"øú çñô î"äåçá äùøã ãåñé ìò ,'ã óã ,íééçä øåà ùåøã) 'ééúòä íìåòä

.úåøäáäì íé÷å÷æ äùøãá åøëæåäù íéðééðò äîë .'ïáéøçîå úåîìåò äðåá' ùøãîä ìò úññåáî 'íéîòô 'æ áøçðå äðáð íìåòä äéäéù' äòãäù øáúñî .à åéäù åéøçà íéäåðäå äéååé÷ ìù äéøåàéúä éô-ìò ùøãîä úà ïëå åæ äòã øéáñäì äéä øùôà ,ïë íà .úåôåøèñè÷ íìåòá ìù åúùøã øçàì ÷ø åìâúð ïåîã÷ä íãàä ìù íéðåùàøä ãìùä éãéøù ?ïòèéîãààøôä íä éî .á .úéìâúä úåòîùî úà åðéáä àì æà óàå ,1848 úðùá øàèìàøáéâá äðåùàøì - ìàøùé úøàôúä óøåãìæéã úáø÷á ,ìàúøãðàéð ÷îòá - äùøãä øçàì íéðù 14 - 1856 úðùá äìâúä éðùä àöîîäå . (Homo sapiens neanderthalensis) éìàúøãðàéðä íãàä éãéøù äìà íéãéøù åàø÷ð íéîéìå ;äéðîøâáù ,íéðåîã÷ä äìá÷ä éîëç ïéá íâ ìäðúä - ïåùàøä íãàì íãå÷ íãà äéä íàä - éèøåàéúä ïåéãä ,íìåà .äùøãá ïòèéîãààøôä úà ïéáäì ùé êëå íùá úçà íòô øëæåî 'éååùëòä ïåùàøä íãà úàéøá íãå÷ íìåòá åéäù íãà éðá' ìù ïåéòøä .â ìù åúåéùéà úà øàúî àåä øùàë ,úåîù úùøô ìò åúùøãá àéðúä ìòá ìöà íâ íåã÷ ìáå÷î íìåòä äæù äðåîúä øôñá àúéà äðäã :êë ìò ÷ìåçù ì"æ é"øàä ìù åúòã íò ãçéá ,åðáø äùî äèéîùäå .ãñçä úãéîî úëùîð äúééäù úçà äèéîù ïë íâ äúééä äéðôìå äéðù äèéîù àåä íé÷æç äéëøã ïëìå ,ãçôä úãéîî àåä (áåøç ãçå àîìò éåäã éðù éôìà úéù øîåì äöåø) åéùëòã äîá äæ ìò âéìô ì"æ é"øàä ìáà ...'åë éðùå ïåùàø úéá ïáøåç äá äéäù åðééäã .'åë íéòøå íéù÷å ,éç ,çîåö ,íîåãå íééîùâ õøàå íéîù íò åéùëòã äæä íìåòä åîë éîùâ íìåò äéäù ...åãîìù íìåò ïééðò àåä åæ éðôì äúééäù äèéîùä ïééðòå .ãáì à÷ååã åæ äèéîùá ÷ø - äéä àì äæ éë ;øáãî äùòðù ïå÷éúä íìåò ïééðò àåä åéùëòã äèéîù ïééðòå òãåðë úåéðçåø úåøéôñ ïééðò àåäù ...åäúä íìåò úðéçáî åðééäã ,äðåùàø äèéîùî úåîùð éúù äðäå .ì"æ é"øàä éáúëá òãåðëå êë øçà êåðç íäå ïå÷éúä úðéçá àåäù äéðù äèéîùì äèîì åëùîðå åãøé ïå÷éúä íìåò éðôìù åäåúä .(ã,àð ,øåà äøåú ,éãàìî ïîìæ øåàéðù áøä) äùîå äøåú ïúî ãâð úøùä éëàìî ìù úåðòèä úøâñîá åøëæåäù úåøåã ã"ò÷úú àéáî ìàøùé úøàôúä .ã äòáøàå íéòáù úåàî òùú êì äæåðâù äæåðâ äãåîç :(ä"á÷ä éðôì) åéðôì åøîà" :(á,çô ,úáù) ìàøùéì äîã÷ù äðù íééôìàá" :é"ùø ùøôîå "?íãå øùáì äðúéì ù÷áî äúà ,íìåòä àøáðù íãå÷ úåøåã äàøå 'øåã óìàì äåö øáã' :(ç,ä÷ íéìéäú) øîàðù ,úåàøáéäì åììä úåøåã ïéãéúò åéä íìåòì äøåú ùùå íéøùòì äðúðå ïàøá àìå ,ïøéáòäå - êë ìë äøåú àìá íéé÷úî íìåòä ïéàù àåä êåøá ùåã÷ä ,äâéâç ,ïãøèå ä"ã) íéù÷î úåôñåúä ìáà ."óìàî úåøåã äòáøàå íéòáùå úåàî òùú åøñçù éøä ,úåøåã - ïãøèå :ùøôì äàøðå ?íðéäâá úåéäì åòùô äî éë ,àðéã àìá àðéã ãéáò éëå :àåä äîéúå" :(ù"éò ,à,ãé .(íù íéðåéò ,[õìæðéèù] ìàøùé ïáà 'éò) "íìåòä åáéøçé àìù éãë ,øåãå øåã ìëá èòî íà éë ,ãçéá åàøáð àìù íéðáåàîä úåéìâú ,úåôåøèñè÷ä úøåú ïéáì úéðøåúä äùéâä ïéá úøùâîä ,øúåé úðëãåòî äô÷ùä :(1905) ä"ñøú úðùî áúëîá ÷å÷ áøä àéáî ,íãàä éãéøù íäéðéáå

äëìä àéä êë .åððîæá íééâåìåàéâä úåðåáùçì ñçéá äøéöéä úåðù ïééðî øáã ìòå" íéìáå÷îä ìëá íñøåôî àåä åðúôå÷ú ïééðîì íãå÷ úåáø úåôå÷ú øáë åéäù ,úçååø (à,é àø÷éå) øäåæáå ,'ïáéøçîå úåîìåò äðåá äéäù' (á,è ;æ,â) äáø úéùàøááå ,íéðåîã÷ä úà äôé ìéëùäì êéøö íùù àìà ;äøåúá øîàðù íãàî õåç íéùðà éðéî äîë åéäù úåøåî úåøéôçä ïúåà ïë íà .ãåàî ãåàî áçø øåàéá úåëéøöä ,úå÷åîòä úåöéìîä .(ä÷ 'îò ,àö úøâéà ,â"ùú ,÷å÷ áøä) "íììëá íéùðàå ,íéàåøá ìù úåôå÷ú åàöîðù ,åðì

äéöåìåáàä úééøåàéú íò úåããåîúää .á íééîñéñ íéìåùçð ,äîãà úåãéòøî åòáðù úåôåøèñè÷ ìò úññáúîä äéååé÷ ìù åúô÷ùä ìåî øùôàù ïåø÷éòä åäæ ;úåéìàåè÷àä ïåø÷ò úà åìáé÷ù íéðòãî ìù úåòã åáöéð ,úåéùòâ úåéåöøôúäå ïúåàù - òáèä ìù íééìàåè÷àä äìåòôä éëøã éãé ìò íã÷ éîéá åéäù íéëéìäúä úà øéáñäì êéøöå íéîåã÷ä íéîéá óàå ,äîåã çøåàá ãéîú ìòôå ìòåô òáèäù äçðäá ,úàæ .åðéîéá úåôöì íéìåëé åðçðà ìëáå ïîæ ìëáù àåä ïåø÷éòä ,úåøçà íéìéîá .íåéä íéìòåôä íúåàî íéðåù úåçåë åìòô àì øúåéá äîøú åæ äùéâ .úùâøåî éúìá èòîëå úãîúî ,úéèà ìéâøë òáèä éëéìäú ìù äìåòôä äúééä íå÷î .íéðù éðåéìéîì òéâî úå÷éúòä úåáëùä ìéâù äô÷ùää úìá÷ì äéâåìåéáä ìù äéøåèñéäá äáåùç ìéî ïáà .íéìåãâ íéãòöá è"éä äàîá äîã÷úä úéòãîä äáéùçä úååäúä ,äéöåìåáàä ïåéòø ìò ññåáîä - 'íéðéîä àöåî' - 1859 úðùá íñøôúäù ïéååøã ìù åøôñ äéä úîçìî êåúá éòáèä øåøéáì úåãåä úàæå ,äæî äæ íúåìùìúùäå (íééç-éìòáå íéçîö ìù) íéðéîä óúåùî àöåîî úåàá úåðåù íééç úåøåöù òãîä íìåò úà òðëùù ïåùàøä äéä ïéååøã .íåé÷ä íúåîìùì åòéâä íéáëøåî íéè÷ðéèñðéàå íéøáéàù àéä êëì äáéñä .íéòåá÷å íéáéöé íðéà íéðéîäùå ,úåøéòæ úåéöàéøå ìù íåöò øôñî ìù äøéáö éãé ìò àìà ,íãàä úðéáî äìòîìù íéîøåâ úìåòôá àì ïéàù äðåîàì øåîâ ãåâéð úãâðúî íéðéîä úåðúùä ìù äñéôúä .äàùåð úáåèì äìòô ïäî úçà ìëù úøâñîá íãàä úììëäì àéáä åøôñì úåãåä íìåòá íñøôúäù äéöåìåáàä ïåéòø .éåðéùì íéðåúð äìà óåñá åîñøôúäù äéöåìåáàä êøãá íãàä ìù åúååäúäì íéøáñää .äéâåìåéáá úéúåçúôúää äñéôúä íãà éðá éðåéìéî áø÷á úåìáå÷î úåðåîàáå úåøåñîá äù÷ äòéâô íåùî åá äéäù ùåãéç - è"éä äàîä .ìä÷ä úòãá íéøëéð íé÷ìç ìù íúåîîå÷úäì åîøâ - ìò åçñåðù äùøåúä é÷åç .äéöåìåáàä úééøåàú ìù äðéç úéðîæ ãøé è"éä äàîä óåñ úàø÷ìù ïééðòî ø÷çî éë ,íæéðéååøãä úà úîéåñî äãéîá åøòøò 1900 úðùá ùãçî åìâúðå 1865 úðùá ìãðî ãé úà åøéëä àì ïééãò åìà íéðùáå .øåãì øåãî úåðåëúä úåøáåò íäáù íéëøãá æà æëøúä äùøåúä éëéìäú ø÷çá úåéöèåîä ìù ïúåáéùç äøøáúä äàîä ìù íéøùòä úåðùá ,íìåà .úåéöèåîä .øåãì øåãî íéùøåðä íééåðéù ìù íééåöîå íéðé÷ú íéìåìñî ìò òéáöäì äìëé ä÷éèðâä .äùøåúä øåøéáä ãáåò åáù ïåðâðîä úà äôé úåøéáñî ,äãáòîá ïäå òáèá ïä ïäá úåôöì øùôàù ,úåéöèåîä ïåðòøì àéáä úåéöèåîä âùåî íò íåé÷ä úîçìîá éòáèä øåøéáä ìù ïåéòøä ìù áåìéù .éòáèä äô÷ùä ,úéçëåðä äàîä ìù íéòáøàä úåðù óåñá íæéðéååøã-åàðä úøéöéå äéöåìåáàä úééøåàéú åìéâë åòá÷ðù íéðù éãøàéìéî ìù íéðîæ éëùî äéâåìåàéâä ø÷çî óéñåä íééúðéá .íåéä ãò úìáå÷îù úøáñäì úåùøãðä íéðù éðåéìéî úåàî ïúåà äéâåìåèðåàìàôì åðúéð êë éãé ìòå ,õøàä øåãë íåø÷ ìù úééøåàéú úåññáúäá úåãéøéäå úåéìòì ìéá÷îá .úåôåøèñè÷ àìì íéøåöéä ìù äéöåìåáàä úåøùôà úåçúôúä ïåéòø úà òéîèä àìå õøàá åëøã úéùàøá ÷å÷ áøä ññéä ,íéðòãîä áø÷á äéöåìåáàä :áúåë àåä øëæåäù 1905 úðùî áúëîä êùîäá .úéðøåúä åúô÷ùä êåúá íéðéîä

íà éë ,çéëåî úôåî ïéà äæ ìò ,äùãç äøéöéå éììë ïáøåç íééúðéá äéä àìù ìáà" øãñ äéäù åðì øøáúî äéä íà åìéôà .ììë ïäì ùåçì ïéàù ,øéååàá úåçøåô úåøòùä ìù úåèùôä éôì íéðåî åðàù ,äøéúñ íåù ïéà ïë íâ ,íéðéîä úåçúôúä ìù êøãá äøéöéä .äáåøî êøò åðîò ïäì ïéàù ,úåîåã÷ä úåòéãéä ìëî øúåé äáøä åðì òâåðù ,äøåú é÷åñô íéòãåé ìåëä éøäù ,íéìùîå úåæéîøá äøáéãå ,úéùàøá äùòîá äîúñ éàãå äøåúäå ùé øúñ äæéà - íèåùô ÷ø íéøáãä ìë åéä íàå ,äøåú éøúñ ììëî íä úéùàøá éùòîù .(ä÷ 'îò ,àö úøâéà ,â"ùú ,÷å÷ áøä) "?ïàë

ãçåéî øîàîá ÷å÷ áøä àéáî ,äðåùàøä íìåòä úîçìîì êåîñ ,ïëî øçàì íéðù øôñî ,íìåà ìò úåáäìúäá áúë àåä åáå (äéöåìåáà) úåçúôúää úøåú ïéáì úéðøåúä äùéâä ïéá úøùâîä äô÷ùä :åæ äøåú

ìù íìåò éæøì úîàúåî àéä ,úòë íìåòä úà úùáåëå úëìåää ,úåçúôúää úøåú" ìù ìåìñîá úëìåää úåçúôúää .úåøçàä úåéôåñåìéôä úåøåúä ìëî øúåé ,äìá÷ä äòùá ùàééúäì øùôà êéà éë ,íìåòá éîéèôåàä ãåñéä úà úðúåð àéä ,úåìòúä ,äìòúîä úåçúôúää ãåñé ìù åúåéëåúá íéøãåçùëå .äìòúîå çúôúî ìëäù íéàåøù øîàî ,[1938] ç"öøú ,÷å÷ áøä) ".úèìçåî úåøéäáá øàåî éäì-àä ïééðòä úà åá íéàöåî åðà .(ä"ð÷ú 'îò ,úåçúôúää úøåú :èé 'éñ ,íìåòä úåìòúä :éùéîç

ìò úåññåáî äìàù ,øéëé íåéä úåçååøä äéöåìåáàä úåéøåàéú úà ÷ãåáä ìëù óéñåð äæ ÷øô íåéñì ìåëé ãçà ïéî êéà úéèðâå úéâåìåôøåî äðéçáî íéðéáî åðà íéãçà íéâåñá .úîöîåöî íìåò úðåîú úåöåá÷á ,êãéàî .(à è"îùú ,åìñë ;ì"ùú ,éøäæ) úîñåëî äçúôúä äèéç êéà ìùîì ,éðù ïéîî çúôúäì åçúôúäå åøöåð ïä ãöéë DNA ìò ãñåéîä éììë òãéî åðì ùé ,úå÷ìçî åà úåçôùî ïåâë ,úåìåãâ øúåé òâøë åðì úåùîùî úåîéé÷ä úåéðåéöåìåáàä úåéøåàéúä ,úàæ íò ãçé .(Soltis and Soltis, 2000) ìåëé ,ìá÷úé íà ,úãâåðî åà äðåù úéñéñá äéøåàéú ïúéì ïåéñéð ìë .úéòãîä åðúáéùçì úéúùúë .éòãîä çåëéåì øáòî äáøä åðééç ìò òéôùäì éáéè÷àåéãøä êåøàéúä úåèéù íò úåããåîúää .â ø÷çá ÷ñåòä éòãî óðò - äéâåìåàëøàäî äàá íãàä úåîã÷ ìù úéòãî äðáäá äìåãâ úåîã÷úä úøáâäá áåùç ãòö .øáòá éçù íãàä ìù ïåæîäå íéðééðáä ,íéìëä ïî åøééúùðù íééùçåîä íéãéøùä éáéè÷àåéãø ïîçô éô-ìò êåøàéúä úèéù .úéçëåðä äàîä òöîàá äùòð äéâåìåàëøàä òãî ìù úåðéîàä úðùá . 1960-á äéîéëì ìáåð ñøô êë ìò ìáé÷ àåäå ,åâ÷éùá -1950á (Libby) éáéì éãé ìò äàöîåä (C14) àéäå øúåéá äòåãéä êåøàéúä úèéù åæ .åúèéù éô-ìò C14 úåëøàúîù úåãáòî 116 íìåòá åéä 1985 ùé ,òáèáù úåãåñéä ãçà ,ïîçôì .ï÷ðçì åúëéôäå éáéè÷àåéãø 14 ïîçô úëéòã áö÷ ìò úññåáî ïîçô ,(/1ïåéìéá) øúåéá øéãðäå ïîçôä ìù øúåéá ãáëä ôåèåæéàä àåäù ,14 ïîçô :íéôåèåæéà äùåìù ùé 14 ïîçôá :ïéòøâä úñàîá äæî äæ íéìãáð íä .13 ïîçô ïëå ,øúåéá õåôðä ôåèåæéàä àåäù - 12 ìù úéîéëä íúåâäðúä .12 ïîçôá øùàî øúåé íéðåøèéåð éðùå 13 ïîçôá øùàî øúåé ãçà ïåøèéåð .úéáéè÷àåéãø êòåã àåäå ,áéöé åðéà 14 ïîçô úéì÷éñéô äðéçáî êà ,ääæ íéôåèåæéàä úùåìù .14 ï÷ðçì êôåä 14 ïîçôù àéä äàöåúäå (ïåøè÷ìà) ÷é÷ìç ïéòøâä ïî èìôð äëéòãä êéìäúá .äëéòãä úèéù úàø÷ð åæ äèéù ;C14 éîåèà úåéå÷øôúä ìù äøéôñ éô-ìò úéùòð ìéâä úãéãî .äðù 50,000 ìù ìéâ ãò úåàîâåã êøàúì øùôà äúøæòá úçðäù àéä êëì äáéñä .äëéòãä úèéù úøæòá íé÷éåãî íéëåøàéú ãéîú åìáé÷ àì úåðåùàøä íéðùá (de Vries) æéøô äã ,ïëà .ú÷éåãî äúééä àì ,ãéîú äòåá÷ äúééä õøàä øåãëá C14 éîåèà úåîëù äãåáòä ,øîåìë .úåôå÷úä êùîá äøéôñåîèàá C14 æåëéøá íééòáè íéìãáä åéäù 1958 úðùá àöî ,íå÷î ìëî .úåôå÷úä êùîá íéååù åéä àì - åæåëéø - êëî äàöåúëå C14 ìù äøéöéä øåòéùù øøáúä íéãéô÷î íðéà íéøçà íéø÷åç íâ .úåéìàåè÷àä ïåø÷éòî ,ïéòãåé àìá éìåà ,åúð÷ñîá äèñ æéøô äã íìåò ìù øöåú àåä úéçëåðä äøéôñåîèàä ìù äáëøäù ,åðà íéçéðî íà éøä .äæ ïåø÷éò ìò íåéä - íééçä éëéìäú éãé ìò åøöåð øéååàá (CO2) ïîçôä úöåîçú-åãå ïöîçä éñçéù øîåìë - íéîæéðâøåàä éúìáë åúåàøì ùé úîéåñî äðéçáîù ,áöî äéä íééçä úååäúä íãå÷ù íéçéðî åðà àìéîî éøä .øúåéá éèñéìàåè÷à úà úììåùäå äðåîàä úà ú÷æçîä äùéâ êåúî ,'õéááåìî ø"åîãàä ìù äáåâúä äàá äæ áìùá úåøåù÷ä úåðòè øôñî åîñøåô åéáúëîá .äðåîàä úåðåø÷ò ìò òáèä éòãî úåð÷ñî ìù ïúåðåéìò úèéùî úåòáåðä úåð÷ñîäî âééúñî àåä åúáåâúá .éðåîà äðòî - óñåðáå íéòãîä ìù äéôåñåìéôì ãéîú ìòôå ìòåô òáèäù ïåø÷éòä - úåéìàåè÷àä ìù äúåôé÷ú ìò çåëéååä éë ,C14 ìù êåøàéúä íééúñä àì ,íåéä íéìòåôä íúåàî íéðåù úåçåë åìòô àì øúåéá íéîåã÷ä íéîéá óàå äîåã çøåàá ìë àìéîîå úåéåøáúñä ìò úåññåáî ïä éë ,úå÷éåãî ïðéà êåøàéúä úåèéù ,åúòãì ,ïë ìò øúé .ïééãò òîúùî êë .çåèá åðéà íéðù éãøàéìéî åà íéðù éôìà úåàî éðôì íìåòä ìéâ åà íãàä ìéâ ìù êéøàú :(1962) á"ëùú úðùî áúëîî

åà ,úéòãîä äèéùä ìù äðåëð àì äñéôúá íä äéòáä éùøåù ,øáã ìù åãåñéá" å÷åñéòù ,éðåéñéð ,éøéôîà òãî ïéá ïéçáäì êøåö ùé .òãî ìù åúåäî åäî ,úåèùôá øùà ,éðåéò- éáéèìå÷ôñä "òãî"ä ïéáì ,úåôöðä úåòôåúä ìù ïåéîå øåàéúì ìáâåî äø÷îá ...äãáòîá ïúåà úåñðì úåøùôà ïéà íéúòì øùà úåòåãé éúìá úåòôåúá ÷ñåò ú÷ñäå ,úåîéåñî úåòåãé úåãáåòî å÷ñåäù úåéøåàéú ìò ÷ø øáãì òãîä ìåëé áåèä ú÷ñä ìù úåéììë úåèéù éúù òãîì ùé ïàë .òãåð àìä íåçúá ïäéô-ìò úåð÷ñî úåð÷ñî úåáåâúä ìò åðúåòéãé ãåñé ìò ,øòùì íéñðî äá øùà ;(ïåéá) äéöìåôøèðéàä úèéù (à .íäéðéá éäùìë äãå÷ðá äáåâúä äéäú äî ,íéîéåñî úååö÷ éðùá çååèì øáòî àöîðù äîì ñçéá úåøòùä úåùòð äá øùà ;(õåéç) äéöìåôøèñ÷àä úèéù (á òâåðá úåéöìå÷ôñä ìëù ,ãéî ïééöð ...òåãéä çååèä êåúá íéîéåñî íéðúùî ãåñé ìò ,òåãé êëì ...äéöìåôøèñ÷àä úèéù ,øúåé äùìçä ,äééðùä äèéùä íåçúá ïä íìåòä ìéâå àöåîì ìò íéëìùåî íäùë ,íäùìë íéòåãé íéðåúð ìò úññåáîä äð÷ñî :øçà éùå÷ óñååúî àì íà ."òåá÷ øàùð øúéä ìë" éë äçðäá ÷ø åäùìë êøò íäì ùé ,íéòåãé éúìá íéîåçú åæ êøãá úå÷ñåîä úåð÷ñîù éøä - íéáøåòî åéäé àì íéøçà íéîøåâù íéçåèá úåéäì ìëåð ".êøò ìë úåøñç ïä

:á"ìùú úðùî áúëîáå

äæ åðåø÷òá !?âøáðæééä ìù "ùàøî úåòéá÷ä éà" ïåø÷ò úà ...øéëæäì êøåö ùé íàä" éðëéî àåä äàöåúå äáéñ ïéá øù÷äù ,äðîæá äöåôð äúééäù úéòãîä äòéá÷ì õ÷ íù ,øçà òøåàî ìù úéçøëä äàöåú íéåñî òøåàîá úåàøì ,ììë éòãî äæ ïéà íåéë .øéùéå ïåø÷éò åìáé÷ íéðòãîä áåø .øúåéá ääåáâä úåøéáñä úìòá äàöåúë úàæ íéàåø àìà .éìñøáéðåàå éúåäî ïåø÷éòë , 1927-á (Heisenberg) âøáðæééä øðøå éãé-ìò çñåðù ,äæ äòåá÷) úéèñéðéîøèãå úéèñéðëî ,úéèîâåã äúééäù òãîì úîãå÷ä äàîä úùéâ úîàä úà òãîá àåöîì äôöî åðéà éðøãåîä ïòãîä .äì äøáò äôìç ,(ùàøî ìâúñäì ïòãîä ìòù ,àéä òãîä éáâì íåéë úìáå÷îä úéììëä äô÷ùää .úèìçåîä àìå úåéåøáúñäá ãéîú ÷åñòé ïééãò ,àäúù ìëë òãîä úåçúôúä àäúù ,ïåéòøì .(êìéàå 43 'îò ,î"ùú ,ïåñøåàéðù áøä) "úåèìçåî úåúîàá

:åéøáã äìàå ,éðåîà ïåø÷éò íâ àéáî 'õéááåìî ø"åîãàä ,åæî äøúé

ìéâ ìéáùá éãî øö÷ åðä íìåòä ìéâì äøåúä úðúåðù ïîæä êùîù çéðð íà íâ" úåì÷á ìá÷ì ìëåð ïééãò ,(úåàãååá úàæ òåá÷ì øùôà êéà äàåø éðéà éë íà) úåðáàúää úåòåãéä úåáéñî) íéãìù åà úåîöò ,íúéðáúë íéðáåàî àøá íé÷åìàù úåøùôàä úà íéøåîâ íéøöåîå ,åúåîìùá íãà ,íééç íéîæéðâøåà àåøáì äéä ìåëéù éôë ÷åéãá ,(åì á"ëùú úðùî áúëî ,ïåñøåàéðù áøä) "éúåçúôúä êéìäú íåù àìì ,íéîåìäé åà íçô ,èôð åîë .(êìéàå 89 'îò ,î"ùú [1962]

éáø øîà" :(à,ñ ïéìåç ,íù :äìéá÷î ;à,àé äðùä ùàø ,éìáá) éåì ïá òùåäé éáø ìù åúùøãî àá êëì òåéñ ,åàøáð íðåéáöì ,åàøáð ïúòãì ,åàøáð (ïúîå÷á :à"ð) ïúîå÷ì úéùàøá äùòî ìë :éåì ïá òùåäé :åùøéô íéùøôîä áåø ".íðåéáö àìà 'íàáö' éø÷ú ìà .'íàáö ìëå õøàäå íéîùä åìëéå' :øîàðù - ïðåéáöå .íéøâåáë äîìù äòãá àìà ,úòã íäá ïéàù úåãìååë åàøáð àìù ,íúòã úåîìùá - ïúòãì" .(íù íéðåéò ,[õìæðéèù] ìàøùé ïáà 'éò) "äéèøô ìë ìò úîìùåîä íúåîã ìù ïáåîá éô ìò óà ,äúòùì úðáåî - äéöìåôøèñ÷à äìåë ìëù ,C14 úøæòá êåøàéúä úèéù ìò úøå÷éáäù øîåì ùé .úåéìàåè÷àä ïåø÷éò ìò ,ïáåîë ,úññåáî äðéà - íúéðáúë íéðáåàî àøá íéäì-àù - äáéèðøèìàäù ïîéñ ,íéðù 5760-î äåáâ íéàöîîä ìéâù àöåé C14 éãé ìò êåøàéúä éôì íà ,åæ úéðåîà äô÷ùä éô-ìò úåð÷ñîä íàå .äðúùä C14 úå÷øôúä áö÷ù åà ,äàéøáä éîé úùùá ìéâøäî úøçà åàøáð íäù åàøáð íä ,åàøáð øùàëù ïîéñ ,íéðù 5760-î øúåé éðôì åéç íäù úåàøî íéöòä ìù úåéúðùä úåòáèäî C14 éæåëéøá íééåðéùäù úåàøîä úåãáåò øáèöäì åìçä íééúðéá .äðù 2000 åà 200 éðá - íúîå÷á ,ùîùä éîúë úòôåäì ,ùîùä úåìéòôá åà õøàä øåãë ìù éèðâîä äãùá íééåðéùì íéøåù÷ äøéôñåîèàá íéùùä úåðùá .C14 úøæòá úåéúðù úåòáè íéðòãîä åëøàéú äðéîà äèéùä äîë ãò ÷åãáì éãëá .ãåòå äëøòð 1979 úðùá .ïìéâ úà åããî íàúäáå íéöò úåòáè ìù (íéðù éôìà ïá) éâåìåðåøë óöø åìáé÷ íéòáùäå úåãåðúä ììâáù ,íëñåäå C14 ìù íéëéøàúä ìåéë ìù àùåðá íé÷ñåòä íéðòãî ìù äðãñ äðåæéøàá ìò íéöò éòæâ êåøàéú) äéâåìåðåøëåøãðãä úøæòá íéëéøàúä úà ìééëì ùé ,äøéôñåîèàá 14 ïîçô æåëéøá éúù úøæòá åìá÷úäù íéëéøàú . ( Tans et al., 1979; Wendland and Donley, 1971) (úåéúðù úåòáè éãé ,êë . 10% ìò äìåò åðéà åìá÷úäù íéìéâä ïéá íéìãáäá úåãåðúä ìù ìãåâä øãñ ,éãîì íéîåã úåèéùä úåèéù éúù òâøë åðéãéá ùé ,ïë íà .ïåöø òéáùî úåéäì øæç úåìéåëîä úåàöåúä úåðéîàá ïåçèéáä ïëìå ,åæ úà åæ úåúîàîå úåéåìú éúìá ïä ìáà äéöìåôøèñ÷à ìò úåññåáî íðîàù êåøàéú ,äëéòãä úèéùá åìá÷úäù 14 ïîçô éëéøàú éôìà åøáèöä ïîæä êùîá .ïéîà øúåé úòë êåøàéúä ïëå .(Suter, 1998) 1977 úðùî ìçä - AMS - accelerator mass spectrometry íé÷é÷ìçä õéàî úèéùáå àåä äìù äãéãîä ìù éáéè÷ôàä çååèäù ,úéîøú äéöðöñðéîåì ïåâë ,úåøçà úåèìçåî êåøàéú úåèéùá ì÷úð áçøð äãéî äð÷á äîåùéé éë íà ,1970 úðùî ìçä - Wagner), 1983) øúåéå äðù 200,000-40,000 ìù úåèéùá òá÷ð ïìéâ ïë éðôìù ,íééâåìåàëøà íéøúà ìù úåáëù éôöø êøàúì åçéìöä êë .íééù÷á äìáè) íìåòá úåéøåèñéäøôä úåéâåìåàëøàä úåøéôçä éôìà øåáò éâåìåðåøë çåì ìá÷úäå ,éñçé êåøàéú .(1 ÷ø àéáà .íééôåàå úåéøåèñéäøôä úåôå÷úäî õøàá åìâúäù íéàöîîä úåîë úà èøôìî òöîä øö÷é úéúéìåëìëä - úåôå÷ú éúùì íéñçééî íéâåìåàëøàä .íéðù úåøùò øáë úåòåãéù úåãçà úåð÷ñî ,íéðáî éôìà ,íãà éðá úåàî ìù íéîìù íéãìùå úåîöò ,íéøúà ìù úåáø úåøùò - úéúéìåàéðäå íéãéøù éôìà úåàî ,ïéòä úà úëùåî äøåöá íéáöåòî í÷ìçù úëúî éìë úåàîå ñøç éìë éôìà úåàî ,úåøçà íéìéîá .õøàá úàæ ìë ;úåîãå÷ úåôå÷úá åàöîð àìù íéúéåáî íéçîöå íééç éìòá ìù .åãòåúå åàöîð úëúîå õò úùåøç óàå úåçúåôî úåøã÷å úåàì÷ç ,íéøôë ìù íéòðëùî íéãéøù àéä óà äîéùøî äîåã÷ä äæðåøáä úôå÷ú úéùàøá éøåèñéäøôä íãàä ìù úéøîåçä úåáøúä .(á è"îùú ,åìñë ;1982 ,àðôåâ ;æ"ìùú ,óñåé-øá ;à"ìùú ,ïé÷ùéñåà) åà íééîé íéò÷ùî ìù íééâåìåàéâ íéìéâ .íéðù ìù íéãøàéìéîá íåéä ãîàð íìåòä ìéâ ,øåîàë , (U234) íåéðøåà íééáéè÷àåéãøä úåãåñéä úøæòá êøàúì øùôà (äðù ïåéìéî ãò) íéâåîìà .ïåâøà/ïâìùà úèéùá íéëøàúî íééð÷ìåå øôà åà äáì . (Th230) íåéøåú åà (Pa231) íåéðéè÷àèåøô 100 éô äåáâ æåëéø) éòáèä ïâìùàäî 0.01% äååäîä (K40) 40 ïâìùà ôåèåæéàä ìò úëîúñî åæ äèéù ìù úéøå÷îä úåîëäî úéöçî úøàùðù ãò øáåòù ïîæä) íééçä úéöçî ïîæ .(14 ïîçô ìù äæî ïåéìéî ïâìùà . (C14 øùàî 200,000 éô áø ïîæ) íéðù ãøàéìéî 1.3 àåä 40 ïâìùà ìù (éáéè÷àåéãøä øîåçä úà íé÷ãåá äùòîìå ,òåãé ñçéá (Ca40) 40 ïãéñìå ,ìéöà æâ àåäù , (Ar40) 40 ïåâøàì ÷øôúî 40 . (Klein, 1989 p. 15f) Ar40/K40 ñçéä The Seven Days of Beginnnig åøôñá ÷ðåî áøä àéáä íìåòä ìéâ ïéáì äðåîàä úåðåø÷ò ïéá úøùâîä äùéâ áøä øåáéãä úà áéçøî ,úéùàøá äùòî ìò åéøáã úà øö÷î ÷å÷ áøäù íå÷îá . 1974-á , øçàì ÷ø íåéä åðì øëåîä íãé÷ôúá ùîùì çøéäå ùîùä åìçä ,åúòãì . (Munk, 1974 p.73) ÷ðåî úéùàøá) ÷åñôä ìò é"ùø ùåøéô úà àéáîù éçøæî åäéìà 'ø ìù åéøáã ìò êîúñî àåä .íéîéä úòáù øåàä æðâðùî - 'äìéìä ïéáå íåéä ïéá ìéãáäì íéîùä òé÷øá úøàî éäé íéäì-à øîàéå' " :(ãé,à ï"áîø íâ 'éò) "äìéìá ïéáå íåéá ïéá íéðåùàøä êùåçäå øåàä åùîéù úéùàøá éîé úòáùá ìáà ,ïåùàøä øåàë äðáìä øåà äéäå' :ïåéòøä åúåà úà àèáîä (åë,ì) åäéòùéá ÷åñôä úà íâ àéáî ÷ðåî áøä .(íù ìò ùøãîá íâ òéôåî äæ ïåéòøù ïëúéé ,åúòãì .'íéîéä úòáù øåàë íééúòáù äéäé äîçä øåàå äîçä ïåùìî) äùòî ùúéî àá :ïåîéñ éáø øîà" .(àì,à úéùàøá) 'éùùä íåé ø÷åá éäéå áøò éäéå' :÷åñôä .(è äùøô óåñ äáø úéùàøá) "øçà ïééðîì íéðåî êìéàå ïàëî .íìåò ìù åðééðîì íéðåî ïàë ãò ,(úåùéùú .(ã"ðùú ,øæòéáà) úéøáòá íâ äðåøçàì äîñøåô åæ äùéâ ìù äùãç äñøâ ,éòéáøä íåéá ÷ø åàøáð úåøåàîä éøä .ùîî íéîé íä äàéøáä éîé úùùù ïéáäì äù÷ ,ïëà êéðéòá íéðù óìà éë" :÷åñôä êëì òééñî .ùîùä êìäî éô-ìò åòá÷ð àì ø÷åáäå áøòä ïëìå 'íåé' úåòîùîù ÷ðåî áøä íëñî äìà úåéàø êîñ ìò .(ã,ö íéìäú) "øåáòé éë ìåîúà íåéë äáøä áéçøäì øùôà ,ïë íà .ïîæä êøåà úðéçáî äìéâøä úåòîùîä äððéà äàéøáä é÷åñôá . (Munk, 1974 p. 105 'éò) êëî øúåéå äðù ïåéìéîì íâ ,äàéøáä éîé úùùî íåé ìë úåôå÷úá ú÷ñåò äðéà àéä ,úéùàøá éîé úùùå íìåòä úàéøá ïéá àåôà úøùâî ÷ðåî áøä ìù åúùéâ ,øáñä úåùøåãù úåãáåò åøàùð ïééãò .åììä úåéòáä úà øøáì úåøùôà úçúåô àéä ìáà ,úåéâåìåàëøà ìù úéøîåçä úåáøúä éàöîîáå úåéâåìåàëøàä úåøéôçá ìéâøä øãâî àöåé øòô åà úéðôú øãòä ïåâë ìù - úøçåàîä úàæ ïéáì íéðù 5760 éðôì ãòù úàæ ïéá ,äîåã÷ä äæðåøáä úôå÷úá ïåîã÷ä íãàä .êùîäá êë ìòå ,éðøãåîä íãàä úéùàø áúëä úàöîäá äéâåìåàëøàäå ì"æç éøáã ïéá äìá÷ä .ã 5760 éðôì éçù äæ úà ìåëî øúåé äìéãáîä ,íãàä úåçúôúäá äëôäî àéä áúëä úàöîäù äàøð äáëùá øîç úåçåì ìò åàöîð íéðåùàøä áúëä éãéøù .äæä êéøàúä éøçà éçù íãàäî ,øúåéå íéðù àì C14 úåðù) äðù 5100-ë éðôì ,äéîàèåôåñî íåøãá úøôä úãâ ìò ,úéë"ðúä êøà -Uruk-á IVa íéãéøù .åðéîé éðôì íéðù 5800-ì 5700 ïéáù ïîæì ìéá÷î ,åúåà íéìééëî øùàë ,äæ êéøàú .(úåìéåëî äâøãì øáë äòéâä ïîæ åúåàá äáéúëäù íéãéòî ,úåãúé áúëá íéèåøç íéøôñîå úåîéùø åììëù ,äìà áúëî íéîåã÷ä íéøîåùä éãéá çúåô äæä úåãúéä áúë .(úåðåîú áúë) äéôøâåè÷éôä ìù åæî ääåáâ (and Becker Ehrich, 1992:96, fig. 3; Stuiver , 1993) íäì íã÷ù øçà íò ìù íéøåéö äàá ,äéøåèñéäì äéøåèñéäøôäî øáòîä áìù úà äøéãâîä ,áúëä úàöîäì úéðøåú äëéîú å,ä úåáà) úåùîùä ïéá úáù áøòá åàøáðù íéøáã äøùò ïéá íä áúëîäå áúëäù úðééöîä äðùîäî íåéä áúëîäå áúëä ìù íìéâ úéúøåñîä äùéâä éôì .úòãä õò éøôî äìéëàä øçàì - (úåìéá÷îå .äàéøáä éîé úùù øçàì éçù íãàä - éðøãåî íãàì íãàä êôä äæ êéøàúá .íéðù 5760 àåä (ñ"ùú) àìéîîå ,éøîåùä úåãúéä áúë úìéçú ìù ìéâì íéàúî åðéîé éðôì íéðù 5760 êéøàúäù ,àåôà àöåé íãàå éøåèñéäøô íãà íééåèéáä ãîö ìù úåéåòîùîä ,ïë íà .äéîàèåôåñîá äéøåèñéää úéùàøì .ïàë åøãâåäù éôë éðøãåî íãàå ïåîã÷ íãà ãîöì úåìéá÷î éøåèñéä åùîúùä áúëä úéùàø éðôì íéðù éôìà êùîáù úåàøî áåø÷ä çøæîäî úåéâåìåàëøàä úåéåãòä åàáåäù íééç éìòá ìù íéðåù íéìîñ íéòåáè åéä úåîúåçá .íéùã÷îá ìùîì , (tokens) úåîúåçá áúëä éøùáîì íéáùçð äìà íéìîñ .ãåòå ,úåøùòå úåãéçéá íäìù úåîëä ,ïáøå÷ì :àéä 'áúë' çðåîä ìù úåéðøãåîä úåøãâää úçà ,íðîà (.Schmandt-Besserat, 1992: 122f, 190f, 230f) úà øåñîì éãë ,áúåëì ÷ø àì íéðáåîä ,íéàøð íéîëñåî íéðîéñ ìù úëøòîá úùîúùîä äèéù úøæòá øåáéãä ãåòéúì éòöîà - úøçà äøãâä .íéøçà íéùðà íò øù÷úì åà åéúåùâøäå åéúåáùçî áùçðù äî íâ åá ìåìëìå 'áúë' âùåîä úà áéçøäì øùôà äìà úåøãâä éôì . (Gelb, 1963:12) íéðîéñ éøùáî úà âæîì ïéàå úåðåù úåéåäî éúù äìàù íéøáåñä íéáø ,ìáà .áúëä éøùáî íéøçà ìöà .åîöò áúëä íò - úåðåîúä åà íéøåéöä - áúëä ,éùéùä íåéä ìù åôåñá íãàì åðúéð áúëîäå áúëä íà :äçåúô äìàù äøàùð òöåäù ïåøúôä øçàì íéñðøôúîù íéîìù íéèáùù àéä äãáåò ?áúëá íéùîúùî íðéà åéàöàöî ÷ìçù øéáñð êéà äàøð .è÷ìå ãéö ìò íééç ïééãòù ùéå ,åðéîéá íâ íéîéé÷ áåúëå àåø÷ íéòãåé íðéàå úåàì÷çî .íãàì äãùä éðãà úà äîãî (ä,ç íéàìë) äðùîä .äãùä éðãà àåäå ì"æç éøáãá âùåî àá åðúøæòìù åðéà íãàä ,åðééä .í"î íå÷îá ï"åðäå ,éùðà :øîåìë ,'éîãà' åîë (äéåøö ï"åð) 'éÅðãà' àåä íùä ùåøéô äãùä éðãà ìò íéùåøéôä åáø .'äãùä éðãà' äðåëîä íãà ãåò ùé åðì øëåîä íãàä ãáìî àìà ,åãáì íà ".íéøòéá íéìãâä íãà éðá" :åððééðòì òééñî êåøòä àéáîù íéùåøéôä ãçà ìáà ,íéù÷åî í÷ìçå åà (á,à íééàìë ,äðùî) äãù éùéøë ,äãù éùìåò åîë ,áåùéä ïî åðéàù ,àøô ,øá àéä 'äãùä' úåòîùî ,ïë éæòåìä âùåîì äîåã 'äãùä éðãà' âùåîäù àåôà äàøð .(çé ,ãé,â úéùàøá) äãùä úéç ,äãùä áùò úéîåø-úéðååéä úåáøúäî åòôùåä àìù íéîò ìù úåòîùîá - äìéîä ìù éîåøä ïáåîá ,'íéøáøá' íäù ,'äãùä éðãà' íùì úôñåð äáéñ .äáåúë äúééä àì íúôùå (Encyclopedia Britannica, ed . 14, 1970) àìå êë åúðåëúù íòì äðååëäù úåàøäì éãë éåáéøá àá ãéîú äæ çðåî ,ãåòå .íéøò íéðåá íðéà :ì"æç úåøôñá 'äãùä éðãà' âùåîä òéôåî íéîòô òáøà .íéãéçéì úåàîèî :øîåà éñåé éáø ,äéç - äãùä éðãàå øúåî êîøäå ,úåøåñà úåéèåøôä :(ä,ç ,íééàìë) äðùî .à .íãàë ìäàá :ï÷úî áåøèñé ìáà ;íëç íù :íéùøôî ùé) é÷øò éñéé - 'äéç äãùä (!)éðáà' :(ä,ç íééàìë) éîìùåøé .á àá÷åò øá àîç éáø .ééç àì äééøåáéè ÷ñôéà ,äééøåáéè ïî ééç àåäå .àåä øåèã ùð øá :(øîåà éñåé 'ø éðô ìò ìãâá - (æè,èé øáãîá) 'äãùä éðô ìò òâé øùà ìëå' éñåé éáøã àîòè :äðéðç ïá éñåé éáø íùá .äãùä ìò êìåä ìë "'åëå íëì íä íéàîè òáøà ìò úëìåää äéçä ìëá åéôë ìò êìåä ìëå" (æë,àé àø÷éå) àøôñ .â .íéä áìë úàå äãùä éðãà úàå íéàðñä úãìåç úàå ãôå÷ä úà àéáäì - êìåä ìë .óå÷ä äæ - åéôë ïéàðñä úåãìåçå úåìåúçå úåôå÷ éìãâî ïåâë ,"ìáä íéáøî äáøä íéøáã ùé éë" (àé,ç) äáø úìä÷ .ã -(äöé÷ò) éöå÷òî ãç åà (äëî) éúåëîà ãç åà - ?ïåäéðî äééðä ïåäì úéà äî .íéä áìëå äãùä éðãàå .(äøåáçå òöô) äòãô ãç åà (íéøåñàä úéá ééðò) à÷ìô ãç åà ?äééðä äî éëìäî íã :'íééúù éëìäî' çðåîä ìùîì ,ì"æç úåøå÷îî ãåòá òðöåî äãùä éðãà âùåîäù øùôà 'éò ;æ,á íéøåëéá äðùî) åéìò íéáééç ïéà õøùä íãå ,íéòøæä úà øéùëäì - äîäá íãì äååù íééúù .(íù ìàøùé úøàôú ùåøéô úåô÷úùä àéä íééàìë úðùîá éñåé éáøå àî÷ àðú ïéá äãùä éðãà ìù íãîòî ìò ú÷åìçîäù ïëúéé àîèî åøá÷ ïéà :éàçåé ïá ïåòîù éáø øîà ,úîù éåâ .úîù éåâ úàîåè ìò äòåãé øúåé ú÷åìçî ìù íéøáåñ êë .(à,àñ úåîáé) àùîáå òâîá àåä àîèî ,ìäåàá àîèî åðéàù éô ìò óà :àðéáø øîàå ,ìäåàá àî÷ àðú ,ïë íà .ìäåàá àîèî éåâ íúòãìå éàçåé ïá ïåòîù éáø ìò å÷ìçð íéîëçù íéðåùàø äîë äðùîá íù â"áùø úòãëå) æ,çé úåìäåàá äðùîä úòãë àéä éñåé éáø úòãå ,éàçåé ïá ïåòîù éáøë åðúðùîá úåîåàä ìë àì íéàðúä úòãìù ,ïàëî .(êìéàå ÷ú 'îò ,äàîè êøò ,úéãåîìú äéãôåì÷éöðàá 592 ïåéö 'éò ,è .áúëá ùåîéùä úà åöîéàå åìáé÷ íéðùä úåàîá .íéúáôìàðà íéè÷ì-íéãééö ìù íéèáù íâ ììåë 'äãùä éðãà' çðåîäù øáúñî íéèáùå íéîò úåøùòì éðéèìä úéáôìàä ñéñá ìò íéáúë åðé÷úä úéçëåðä äàîá óàå úåðåøçàä èòî ÷ø åøàùð íåéä .úåéúåøôñ-àì úåðåùìá åøáéãå ä÷éøîàáå ä÷éøôàá úåàì÷çî åñðøôúäù ìë ìù íøôñî ì"æç úôå÷úá ,íìåà .äéìøèñåàá íéãéìéä ïåâë ,è÷ìå ãéö ìò íééçù íéèáù ãåàî .ïåùàøä íãà ãò - íéèáùä øôñî äìåò êë ïîæá äøåçà íéøæåç åðàù ìëëå ,øúåé áø äéä äìà éøåèñéäøôä íãàä éáâì äéâåìåàëøàäå ì"æç éøáã ïéá äìá÷ä .ä äìçäù ,úéàì÷çä äëôäîä ïåâë ,íãàä úåçúôúäá øúåé íéîåã÷ íéáìù åéä áúëä úàöîä éðôì äðù 10,000-ë éðôì ,úåøçà øá úåàåáúå øá úøåòù úåãùá òåøæì íãàä ìçä æà .äîãàä úãåáòá úéùàøá äàøðë äìçä åæ äëôäî .åðéîé éðôì äðù 11,500-ëì ìåéë øçàì úåìéá÷îä , (C14 úåðù) . (Pre-Pottery Neolithic A - PPNA) 'à úéîàø÷-íã÷ä äùãçä ïáàä úôå÷ú - úéúéìåàéðä äôå÷úä íéãéøù éôìà åàöîð ,÷ùîãì áøòî íåøãî ,ãàåñà ìúáå ,åçéøéî ÷çøä àì ,ãåãâä áéúðá ìùîì ,íéøçà íéøúàáå .úå÷øéå úåøéô ,úåéðè÷ ,íéðâã ìù íéðåù øá éðéîî íéòøæå íéðéòøâ ìù íéîçåôî ;è"îùú ,åìñë) ïàö úééòø - íéúéåáî íééç-éìòá ìù íéðåùàø íéãéøù åàöîð ,øçåàî øúåé úö÷ ïîæá . (Bakker-Heeres, 1985 Bar-Yosef & Meadow, 1995 ;Zeist and ;ç"ðùú ùøãîä éô-ìò íéðù 5760 øùàî øúåé éðôì ïåîã÷ä íãàä úåçúôúä úà øéáñäì øùôàù äàøð :éùéùä íåéä ìù úåðåùä (úåéðîæä) úåòùá ïåùàøä íãà ìù åúøéöé êéìäú éáìù úà øàúîä

,åøôò ñðéë úéùéìùá ,úøùä éëàìîá êìîð äééðùá ,äáùçîá äìò äðåùàø äòùá" åá ÷øæ úéòéáùá ,åéìâø ìò íìåâ åãéîòä úéùéùá ,åî÷éø úéùéîçá ,åìáéâ úéòéáøá úçàá ,åéååéö ìò øáò úéøéùòá ,åäååéö úéòéùúá ,ïãò ïâì åñéðëä úéðéîùá ,äîùð ùàø ,àðäë áøã àú÷éñô) "àåä êåøá ùåã÷ä éðôìî ñåîéãá àöé äøùò íéúùá ,ïåãéð äøùò .(ãåòå ,11 'îò ,ïîøáéì 'äî ,äáø íéøáã ;á"òø ,çì ïéøãäðñ ,éìáá :íééåðéùá úåìéá÷îå ;à ,äðùä

éùòîù íéòãåé ìåëä éøäù ,íéìùîå úåæéîøá äøáéãå ,úéùàøá äùòîá äîúñ äøåúä' ,íðîà íéúùä äòùáù øîåì øùôà ìáà .(ä÷ 'îò ,àö úøâéà ,â"ùú ,÷å÷ áøä) 'äøåú éøúñ ììëî íä úéùàøá úà ãåáòì íãàä ìçä ,ïãò ïâî ãøèð íãàù øçàì - úåùîùä ïéá éðôì ãåò - éùéùä íåéä ìù äøùò éùéùä íåéä ìù äøùò íéúùä äòùä .íééôà úòéæá íçì ìåëàìå ,íéøãøãå íéöå÷î äùëðì ,äîãàä ïéáì äðù 11,500-ë éðôì úåàì÷çä úéùàø ïéáù ïîæä êùîì íãàä úåçúôúä úðéçáî àåôà äìéá÷î äæðåøáäî ÷ìçå úéúéìåëìëä ,úéúéìåàéðä äôå÷úä úà ììåëä ,äðù 5800-5700 éðôì áúëä úéùàø óéñåäì øùôà .áåúëå àåø÷ òãéù éðôì ãåò éàì÷ç úåéäì ìéçúä íãà ,úåøçà íéìéîá .äîåã÷ä ïä êëì úåéâåìåàëøàä úåìéá÷îäå ;åðåæî úà , (Homo sapiens) íãàä è÷éì ïë éðôìù úåòùáù ,(1 äìáè) íåã÷ä úéìåàéìàôä óåñå ïåëéúä úéìåàéìàôä ,øçåàîä úéìåàéìàôä ,úéìåàéìàôéôàä íéîòäù äçðää êåúî åàöé ì"æçù øùôà .íéè÷ì-íéãééöë ïåîã÷ä íãàä ìù íéèáù åéç ïäáù .áúëä úà åìáé÷ óåñáìå ,úåàì÷çä úà åöîéà ïëî øçàì ,íéè÷ì-íéãééö ïëì íãå÷ åéä íéøåàðä ìù úéâåìåàëøàä äìéá÷îäù òéöäì ãåò øùôà .ïåîã÷ä íãàä úà íéììåë 'äãùä éðãà'ù íâ ïëúéé ééåîã - íéãéðéîåä åéç äáù äîåã÷ä úéúéìåàéìàôä äôå÷úä úìéçú àéä úéòéáùäå úéùéùä äòùä íéàöîð íäìù íéãéøùù , (Homo habilis) ñéìéáä åîåäå (Homo erectus) ñåè÷øà åîåä ïåâë ,íãà íééðçåø íéèáéä íéøéàî íéàöîî ãåàî èòî ,áâà .äðù ïåéìéî éðôì ãò 400,000-ë éðôìî úåáëùá .( 89'îò ,â"ðùú ,ïäë-øôìá) åéøçà àáù íãàì äàååùäá ãåàî èìåá øáãä .ñåè÷øà åîåä ìù åîìåòá :ãçà íåé øùàî øúåé ïãò ïâá äéä íãàä ,úéùàøá øôñ ìò ïåàâ äéãòñ áø ìù åùåøéô éôìù ,ïééðòî åéìà òéâäì ïéàù øîàì êéøö ïéàå .äìá÷á àìå àø÷îá òá÷ð àì äæ øáã ,ïãò ïâá íãà ääù ïîæ äîëå ùçðä íäá àð÷úðù ãò åøîùå ïâä úà úøéùå íéáø íéîé íù äéäù íéòãåé åðà ìáà .ìëùä úøæòá ,äãâà éøáãì ùøãîá øëæåîù úåòùä øãñ úà áùç ïåàâ äéãòñ áø ,ø÷åö úòãì .(300 'îò ,í"ùãú ,ø÷åö) .úéúéîà äìá÷ì àìå ìò éåðá ,úåéâåìåàëøàä úåð÷ñîä ïéáì úéãåäéä äô÷ùää ïéá - ïàë òöåäù øùâä ,íåëéñì úåàì÷ç - ïë éðôì ãåòå ,áúëä úàöîä - íãàä úåçúôúäá íéáåùç íéáìù ìù ïîæá úåìá÷ä ïåø÷éò ìò ññåáî àåä éë ,úåðåøúé ùé äæ øùâì .íéè÷ì-íéãééö ìù íééç óàå ,äîåã÷ õåçî ìà äðîæ úà íéã÷î àìà ,íãàä úàéøáì øåù÷ åðéà àåä úàæ íò ãçéå ,úåéìàåè÷àä .åðìù ïåéãä íåçúì øáã óåñ .ä íéøåù÷ä íéëåøàéú äáøäùë íâ ,úéòãî äðéçáî úåðéîà úåáùçð íéëéøàúä úãéãî úåèéù òâøë éãë ,éðîæ àåìå - éðøåú øáñäá íéðéðåòî åðçðà úòë .ãåàî íéîåã÷ íä éøåèñéäéøôä íãàä úåáøúá ïéá ãåâéðä úà ïúîì íéìåëéù íéøáãä ìéòì åàáåä êë íùì .åðùôð úà úåéçäìå åðçåø úà òéâøäì àéä úéòãîä äô÷ùääù úåàøäì óàå ,íäéðéá óúåùîä úà ùéâãäì ,úéòãîäå úéðøåúä äô÷ùää áúëîäå áúëä ìù éåúéòä úìá÷äù äîåã .ì"æç íéàéáîù úåô÷ùää ìù áçøä ìåìëîäî ÷ìç 5760-ë éðôì íéâåìåàëøàä éãé ìò òá÷ðù áúëä úàöîä êåøàéú íò úåùîùä ïéá úáù áøòá åàøáðù íãàä éáâìå .éøåèñéää íãàä úøéöéì àåä íéðåî åðàù ïééðîäù - ú÷ôñî äáåùú òâøë úðúåð ,íéðù .äðù ïåéìéî íâå äðù 5760 àåä íãàä ìéâù àåôà àöåé .åúåàéöîì úæîåø ÷ø äøåúä - éøåèñéäøôä äéôøâåéìáéá .øáçîä úàöåä .òãîäå äøåúä éô-ìò íìåòä úàéøá - àøá úéùàøá .ã"ðùú .'ð ,øæòéáà .125-110 'îò ,â úåéðåîã÷ ."ìàøùé õøàá úéúéìåëìëä äôå÷úä" .à"ìùú .'ã ,ïé÷ùéñåà .øåàì äàöåää - ïåçèáä ãøùî .ïåîã÷ä íãàä úåãìåú .â"ðùú .'à ,ïäë-øôìá .17-1 'îò ,æ úåéðåîã÷ ."ìàøùé-õøàá úåéúéìåàéðä úåéåáøúä" .æ"ìùú .'ò ,óñåé-øá .úåøôñì úåøáçî ,áéáà-ìú .úéããää íú÷éæ ìò íé÷øô äòáù :äðåîàå òãî .ä"ùú .ä"ù ,ïîâøá êøë ,ìàøùé-õøà ìù äéøåèñéää .(êøåò) ìòôà 'é :êåúá ."äîåã÷ä äæðåøáä úôå÷ú" .1982 .'ø ,àðôåâ .120-98 'îò .íéìùåøé ,øúë .úåîåã÷ä úåôå÷úä :à íéèéçå øá-éèéç .(êøåò) øîééäðôåà 'ä :êåúá ."úåéúåáøúä íéèéçä àöåî" .ì"ùú .'ã ,éøäæ .73-53 'îò ,íéìùåøé ,ñðâî .úåéúåáøú .27-7 'îò ,29 íúø ."äèéçä úåàì÷ç àöåî" .à è"îùú .'î ,åìñë .81-70 'îò ,29 íúø ."ð"äñôì éðéîùä óìàá áåø÷ä çøæîá úåàì÷çä" .á è"îùú .'î ,åìñë ìùà 'é :êåúá ."åçéøé úò÷áá äîåã÷ä úéúéìåàéðä äôå÷úá úåàì÷çä éðöéð" .ç"ðùú .'î ,åìñë .312-295 'îò .ìàéøà-íéîåã÷ . - 1997æ"ðùú éòéáùä ñðëä éøáã :ïåøîåùå äãåäé éø÷çî .(êøåò) .÷øåé åéð .úéùàøáì ïåàâ äéãòñ áø éùåøéô .í"ùãú .'î ,ø÷åö ÷å÷ ä"éàøä éøôñ úàöåäì äãåâàä .á êøë ,ùã÷ä úîëç :à ÷ìç ,ùã÷ä úåøåà .ç"öøú .ä"éà ,÷å÷ .íéìùåøé ,ì"æ .íéìùåøé ,ì"æ ÷å÷ ä"éàøä éøôñ úàöåäì äãåâà .à êøë ,äéàøä úåøâà .â"ùú .ä"éà ,÷å÷ .íéìùåøé .ìàøùé õøàá úåéâåìåàéëøà úåøéôçì äùãçä äéãôåì÷éöðàä .1992 .'à ,ïøèù ,ùèéååàáåéì ïåëî .äéðù äàöåä ,(úéìâðàî íâøåúî) òãîå äðåîà .î"ùú .î"î ø"åîãà ,ïåñøåàéðù .ã"áç øôë Bar-Yosef, O. and Meadow, R.H. 1995. The origin of agriculture in the Near East. In: T.D. Price (ed.). Last Hunters-First Farmers. School of American Research Press, Santa Fe, New Mexico, pp. 39-94. Gelb, I.J. 1963. A Study of Writing. 2nd ed. The University of Chicago Press. Ehrich, R.W. 1992. Chronologies in Old World Archaeology, 3rd ed. The University of Chicago Press. Klein, R.G. 1989. The Human Career: Human biological and cultural origins. The University of Chicago Press. Chicago and London, pp. 1-35. Munk, E. 1974. The Seven Days of Beginning. Feldheim, Jerusalem & New York. Schmandt-Besserat, D. 1992. Before Writing, Vol. 1: From counting to cuneiform. University of Texas Press, Austin. Soltis, E,D. and Soltis, P.S. 2000. Contributions of plant molecular systematics to studies of molecular evolution. Plant Molecular Biology 42:45-75. Suter, M. 1998. A new generation of small facilities for accelerator mass spectrometry. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B 139:150-157. Tans, P.P., Jong, A.F.M. de and Mook, W.G. 1979. Natural atmospheric 14C variation and the Suess effect. Nature 280:826-828. Vries, H. de 1958. Variation in concentration of radiocarbon with time and location on earth. Koninkl. Ned. Akad. Wetenschappen, Proc. Vol. B61:94-102. Wagner, G.A. 1983. Handbooks for Archaeologists. I. Thermoluminescence Dating. European Science Foundation, Strasbourg. Wendland, W.M. and Donley, D.L. 1971. Radiocarbon calendar age relationship. Earth Planet. Sci. Lett. 11:135-139. Zeist, W. van and Bakker-Heeres, J.A.H. 1985. Archaeological studies in the Levant. 1. Neolithic sites in the Damascus basin: Aswad, Ghoraife, Ramad. Palaeohistoria 24:165-256. 1 äìáè (Homo sapiens) íãàì úåøåù÷ä úåéøåèñéäøôä úåôå÷úä éëéøàú (äîã÷äá ,1992 ,ïøèù :êåúî) (C14 éëéøàú) åððîæ éðôì íéðù 5,300 ãò -4,200î äîåã÷ä äæðåøáä úôå÷ú (C14 éëéøàú) åððîæ éðôì íéðù 6,500 ãò -5,300î úéúéìåëìëä äôå÷úä (C14 éëéøàú) åððîæ éðôì íéðù 10,000 ãò -6,500î úéúéìåàéðä äôå÷úä (C14 éëéøàú) åððîæ éðôì íéðù 20,000 ãò -10,000î úéúéìåàéìàôéôàä äôå÷úä (C14 éëéøàú) åððîæ éðôì íéðù 45,000 ãò -20,000î øçåàî úéìåàéìàô åððîæ éðôì íéðù 120,000 ãò -45,000î ïåëéú úéìåàéìàô åððîæ éðôì íéðù 1,000,000 ãò -120,000î íåã÷ úéìåàéìàô